OMGAAN MET PUBERS (2)


De belevingswereld van een puber en die van een ouder kunnen flink uiteenlopen. De pubertijd is een periode van onstuimige groei, ontdekken, grenzen verkennen en losmaken van je ouders, een periode in je leven waarin vrienden en vriendinnen een grote rol spelen en het kind zich een positie moet zien te verwerven temidden van die leeftijdgenoten. Meestal komen beiden zonder al te grote kleerscheuren door deze enerverende tijd heen. Soms echter lopen de conflicten zo hoog op, dat puber en ouders daar te veel last van ondervinden: hulp is dan nodig om de relatie weer vlot te trekken zodat iedereen zich er pretigger bij voelt en beter functioneert.

Centraal in de puber-ouder coaching staat de wijze waarop er met elkaar wordt omgegaan. We zoeken samen naar manieren om het wederzijdse respect en het onderlinge vertrouwen weer op te bouwen, de basis om met meer gemak en plezier samen te leven. Om de puberteit goed door te komen is communicatie wezenlijk. Echt contact maken, daar komt het op aan: hoe doe je dat?

Omgaan met pubers

Het is voor veel ouders een zware opgave als hun kind in de fase van de puberteit is beland en zijn eigen identiteit nog verder gaat ontwikkelen. Je ooit zo lieve zoon of dochter verandert langzaam in een wezen dat je soms het liefst achter het behang wil plakken. Een hevig puberend kind test je grenzen uit, experimenteert erop los en bepaalt alles 'zelf'. Probeer dan nog maar eens een weg te vinden om nader tot je puberkind te komen. In dit artikel staan de belangrijkste richtlijnen op een rij.
Probeer vriendschap te sluiten
Het is niet eenvoudig om zowel ouder als vriend(in) voor je opgroeiende kind te zijn maar het is toch mogelijk. De puber komt in verzet tegen de regels die de ouders hebben opgesteld. Laat je tiener weten dat de vastgestelde regels enkel flexibel kunnen worden als hij of zij blijk geeft betrouwbaar te zijn en zelfdiscipline laat zien. Laat de regels niet varen omdat dat soms zo 'uitkomt'. Probeer enkel streng te zijn waar het moet en wees vergevingsgezind als het kan. Als het kind de regels respecteert en je vertrouwen wint kun je wat meer vrijheden bieden. Doe dat dus stapsgewijs.

Verwacht geen vrede
Sommige ouders gaan de confrontatie dusdanig uit de weg dat er nauwelijks nog grenzen en richtlijnen voor de puber lijken te bestaan. De lieve vrede bewaren houdt feitelijk in dat je je verantwoordelijkheden als ouder ontloopt en dat is geen werkelijke vrede, het is eerder verwaarlozing. Neem het risico om dan maar een nare ouder te zijn als je je kind de begeleiding en de leiding geeft die hij nodig heeft. Wees bereid om te argumenteren met als doel je kind te helpen op de weg naar volwassenheid en hem of haar zijn eigen besluiten te leren nemen. Wees je er altijd van bewust dat het kind dit ook van jou verwacht ook al zegt of beseft hij dat niet.

Label je puber niet
Als je je kind voorziet van een slecht 'etiket' dan zeg je eigenlijk dat je niets meer van hem verwacht want hij kan de dingen toch alleen maar verkeerd doen. Maar pubers veranderen voortdurend, dus geef ze een kans om je vertrouwen terug te winnen als ze dat onverhoopt verloren hebben. Geef dus niet de moed op want een ogenschijnlijk hopeloze puber groeit net zo goed op en zal uiteindelijk de puberteit overwinnen.

Laat je kind zichzelf zijn
Verwacht niet dat je kind precies zo wordt als jij, dat hij oog heeft voor dezelfde dingen als jij en op dezelfde manier zal reageren. Je kind is een ander individu met een eigen karakter, leer je kind van zichzelf te houden en respecteer de verschillen in karakter. Het kind kan zich enkel ontwikkelen als hij de kans krijgt om zelf uit te zoeken waar hij wel en niet van houdt. Omdat pubers hierin los kunnen slaan is het uiteraard nodig dat dit onder begeleiding gebeurt en dat je zo veel mogelijk weet waar je kind zich mee bezig houdt.

Wees een voorbeeld
Wees niet honderd procent open naar je kind toe, maar wees wel eerlijk over de dingen die je het kind wel vertelt. Je puberende kind zal het beslist niet toegeven maar jij bent het belangrijkste voorbeeld in zijn of haar leven. Het kind redeneert zo: Als de ouders het doen, dan is het voor hem ook goed om te doen. Keuren de ouders iets af, dan zal het kind in eerste instantie misschien protesteren maar hij zal je woorden wel degelijk oppikken en er later over nadenken.

Controleer je eigen reacties
Als de verhouding met je kind niet werkt dan kun je enkel jezelf veranderen en zoeken naar de beste manieren om met hem of haar om te gaan. Hoe je kind zich gedraagt is niet iets waar je controle over hebt, maar je reacties hierop zijn wel honderd procent de jouwe en deze kun je wijzigen. Verander niet dusdanig van aanpak dat het kind niet meer weet waar hij aan toe is. Kijk altijd kritisch naar je eigen reacties. Kunnen deze beter?

Wijs ze op risico's
Het gaat erom dat het kind beseft dat je hem of haar wel degelijk plezier gunt maar dat die pleziertjes risicoloos moeten zijn. De puber denkt ten onrechte dat hij/zij niets mag dus leg uit dat het belangrijk is dat je je als ouder gerustgesteld moet voelen als hij/zij uitgaat. Een kind dat dat niet inziet is nog lang niet volwassen, dus hou hem of haar dat voor. Accepteer het niet als je 's avonds laat in de rats moet zitten omdat je niet weet waar je kind uithangt.

Leer ze verantwoordelijkheid
Het kind denkt vaak dat er enkel wordt gelet op wat hij of zij voor de ouders doet. Het gaat erom dat het kind inziet dat naarmate hij opgroeit hij vaker bereid moet zijn om bijvoorbeeld bij te dragen aan heel simpele dingen in huis, zoals het oppakken van zijn eigen pyjama van de vloer en andere 'vanzelfsprekende' dingen. Wordt niet de voetveeg van je kind en wijs het kind op dingen die hij best zelf kon doen.

Herinner je eigen puberteit
Niemand vergeet wat het was om een tiener te zijn maar pubers roepen soms dat je geen flauw idee hebt wat het inhoudt. Indien je kind dat zegt, laat hem of haar dan in eigen woorden uitleggen wat het is en vergelijk de bewoordingen met je eigen herinneringen. Meestal worden de ouders uitgelachen en denkt het kind dat je uit een middeleeuws tijdperk komt. Tijden veranderen maar laat je kind de tijdgeest nooit als excuus gebruiken voor eventueel verkeerd gedrag.

Laat ze leren van hun fouten
Mocht je kind iets volkomen hebben verknald, weet dan dat het uiteindelijk een vage herinnering wordt. Voor nu geldt dat hij of zij moet laten zien dat er een les is geleerd. Leer hem dus hoe het beter kan, of hoe het had moeten gaan. Leer het kind inzicht, dus ook inzicht in eigen fouten. Geef het kind de kans om te bewijzen dat hij er lering uit heeft getrokken. Draai een negatieve ervaring altijd om in iets positiefs en bedenk dat de weg van kind naar volwassene met hobbels is.

Toon je kind respect
Het kind wijzen op fouten is een ding, maar het zeggen als hij iets goed heeft gedaan is minstens zo belangrijk. Als je respect van je kind wil hebben, zorg er dan eerst voor dat je zelf respect geeft. De kans is dan veel groter dat hij of zij op een dag leert inzien dat hij profijt kan hebben hebben van de ervaring van de ouders en dat hij je handelwijze gaat respecteren.

Veelgestelde vragen over pubers:

Blowen en zwaar drinken
Wat te doen met een puber die bezig is een zware drinker te worden en/of ontvankelijk is voor het gebruik van drugs? Opvoeden! Uitleg over de gevaren van drinken en roken is het best. Want pubers denken enkel op de korte termijn, en hebben hun ogen gesloten voor latere problemen. Groepsdruk is groot. Ze apen elkaar na, omdat veel bier drinken stoer en interessant wordt gevonden. Wie dronken is, is zelfs helemaal te gek. Wijs het kind op het feit dat drank de hersenen aantast en dat remmingen verdwijnen. Gevaarlijke situaties in het verkeer, maar ook de drempel naar seks - ook seks die je eigenlijk niet wilt - wordt verlaagd. Blowen leidt tot sufheid en kan zelfs tot een psychose leiden. Verbied dus altijd - en consequent - drank en drugs. Komt hij of zij dronken thuis? Leg dan de regel huisarrest op. Zo weet de puber dat het je menens is. Ondertussen blijft de informatie over drank en drugs hangen, zodat je met deze maatregel zowel de korte als de lange termijn aanpakt.

Rommel, luiheid, geen huiswerk maken
Is de kamer van je puber een rotzooi? Wat vaak goed werkt is de melding dat jij de boel gaat opruimen en dus ook dingen gaat weggooien. Natuurlijk kun je ook gewoon niets doen, zodat de puber op een dag inziet dat het toch wel handig is als dingen logisch zijn opgeborgen. Ook zo'n puber die de halve dag op bed ligt en zich vaak verslaapt? Maak hem of haar krachtig wakker, gooi ramen en deuren open zodat het kind begrijpt dat slapen nu niet het juiste moment is. Zie je je kind nooit huiswerk maken? Het wordt pas echt vervelend als de schoolprestaties dermate slecht zijn dat een andere school dreigt. Vertrouw erop dat je kind het zo ver niet laat komen. Doet hij of zij dat wel, dan is dat de eigen verantwoordelijkheid!

Foute vrienden
Soms maak je je terecht zorgen om de vriendschappen van je kind. Zijn dit wel de juiste figuren? De invloed van vrienden is mega-groot. Maar blijf niet in het ongewisse: Nodig de vrienden van je puber uit zodat je je betrokkenheid toont en weet wie die vrienden precies zijn. Loverboys bijvoorbeeld zijn helemaal niet geinteresseerd om bij jou thuis te komen, integendeel. De ultieme test dus of de vrienden goed of fout zijn. Spreek de vrienden aan en stel vragen over hun leven. Zorg ervoor dat je weet waar ze wonen, hoe het zit met de ouders. Hoe opener hoe beter. Foute vrienden zullen hier van balen, en willen liever zoveel mogelijk geheim houden. Doorbreek dus het mysterie, zodat je zoon of dochter inziet dat stiekem gedoe toch niet de juiste weg is. Blijf steeds consequent. Nieuwe vriend(in)? Zeg je puber dat je graag wilt kennismaken!

Wat doet mijn kind op internet?
Een veelgestelde vraag is die van de privacy. Moet je je kind controleren, chats nalezen en dan woest worden? Of beter openlijk af en toe meekijken en eens vragen wat ze aan het doen zijn? Dat laatste werkt preventief. Je kunt gerust vragen met wie hij of zij precies chat. Zelfs waarover, ook al krijg je helemaal geen antwoord. Maar een kind moet ook leren dat privacy een hoog goed is. Maak het dus niet te gek maar voed je kind op over pesten op internet, en chatcontacten die veel te ver kunnen gaan. Leg dus gewoon je eigen visie uit, liefst samen met de andere ouder. Ook al zal het kind eerst afwijzend reageren, laat dat gerust zo zijn. Het gaat erom dat er iets blijft hangen van de adviezen. Probeer je kind niet te betrappen en weet dat het kijken naar sex in de puberteit heel normaal is.

Help, mijn kind wil een piercing!
Neemt je kind stiekem een piercing of een tatoeage en jij bent daar tegen, dan kun je zeggen dat je teleurgesteld bent. Denk niet dat je woorden niet meetellen. Het verbieden van deze versieringen is moeilijk, maar je kunt wel je mening blijven geven. Ook kun je een leeftijdsgrens opperen, bijvoorbeeld achttien jaar, als het plan nog moet worden uitgevoerd. Ook al lijkt de puber zich helemaal nergens iets van aan te trekken, ergens blijft jouw visie wel degelijk hangen. Wat jij vindt is dus veel belangrijker voor ze dan je denkt. Merkt het kind dus dat je verdriet hebt over de 'verminking', of erg boos bent, dan zal dat op den duur zwaarder wegen dan die stomme versiering. En de kans is dan groot dat ze het laten verwijderen.

Homoseksualiteit in de puberteit
Geef het maar toe. De meeste ouders hebben het liefst dat hun kind heteroseksueel is, vooral omdat de vooroordelen rond homoseksualiteit groot zijn. Daarbij komt dat hun kind ze opeens geen grootouders (meer) kan maken, en dit kan ook al teleurstellend zijn. Zo heeft elke ouder een ideaalplaatje van zijn kind. Het zou toch leuk zijn als hij of zij dit... het zou toch leuk zijn als hij of zij dat... maar het leven loopt anders. En dan opeens komt je kind uit de kast. Terwijl je het altijd al wist, en voelde. Weet dat de bevestiging ook een nieuwe weg kan zijn. Het kind is verlost van zijn grote geheim en kan nu zichzelf zijn. Hem of haar daarbij helpen is het beste wat je als ouder kunt doen. Sluit dus de vriend van je zoon in je hart.

Seksuele voorlichting
Tegenwoordig lijkt het alsof liefde het van seks heeft verloren. De trend is om zoveel mogelijk ervaring op te doen en vooral te experimenteren. Of je ook van de ander houdt is een ouderwetse gedachte. Toch speelt 'liefde' bij pubers wel een rol, en kan het hoog worden opgenomen. Pubers worden verliefd, kunnen romantisch zijn, en een vriend oprecht missen. Maar ze worden ook overweldigd door vreemde denkbeelden over seks worden gepresenteerd. Logisch wordt het kind onzeker en vraagt zich af of hij/zij al deze zaken moet uitvoeren om seks 'goed' te noemen. En ouders staan aan de zijlijn omdat seks beladen is. Je kunt er soms over praten, maar doe dat niet in een 'officieel' gesprek want dat wekt enkel irritatie op. Behandel het onderwerp dus normaal en terloops - wanneer het ter sprake komt -, zodat je gemakkelijk een inschatting van hun kennis kunt maken.